Voor mensen die nog nooit met slaapwandelaars te maken hebben gehad kan het moeilijk zijn een slaapwandelaar te herkennen. Waar kun je op letten, hoe weet je dat iemand slaapwandelt en zit er een vast symptomen patroon in het slaapwandelen. In de meeste gevallen is het een kwestie van goed opletten en iemand goed kennen.
Een slaapwandelaar vertoont afwijkend gedrag. Men kan een gesprek aangaan met een slaapwandelaar, de antwoorden klinken moppelend waardoor men ook kan denken dat iemand nog niet goed wakker is of baalt omdat hij nog niet kan slapen. Vaak geeft een slaapwandelaar antwoorden of zegt hij dingen die in een wakkere toestand nooit herhaalt zouden worden. Een slaapwandelaar kijkt je meestal niet recht aan en heeft een afwezige blik in de ogen. Iemand die slaapwandelt heeft geen coördinatie, de slaapwandelaar lijkt de weg kwijt te zijn of slecht te kunnen zien.
Slaapwandelen gebeurt tussen de een en drie uur na het inslapen, dit zijn de uren waarin men alert moet zijn. Het slaapwandelen duurt soms kort maar kan ook een uur of langer duren. Een slaapwandelaar doet dingen die hij zich de dag erop niet meer kan herinneren. Soms kan dit gevaarlijk zijn daarom moet men slaapwandelaars zoveel mogelijk tegen zichzelf beschermen. Een slaapwandelaar is moeilijk wakker te krijgen en is vaak boos als dit wel lukt. Een zeker onderbewustzijn schijnt bij elke slaapwandelaar wel aanwezig te zijn, dit gezien het feit dat de slaapwandelaar uiteindelijk altijd weer terug in zijn eigen bed belandt.