Normaal gesproken hoort ademhalen geen pijn te doen, de meeste mensen halen adem zonder dat ze zich hier van bewust zijn. Als ademhalen wel pijnlijk wordt dan is dit een symptoom van een aandoening elders in het lichaam. Door pijn verandert het ademhalingspatroon en dit kan van invloed zijn op een goede zuurstof toevoer en koolzuur afvoer. Het achterhalen van de oorzaak kan dan meer dan belangrijk zijn.
De meeste oorzaken van pijn bij de ademhaling liggen in de longen, door een longaandoening kan het luchtwegenstelsel zijn werk niet meer goed doen, er ontstaan infecties en ontstekingen die door de inkomende luchtstroom en het uitzetten van de longen pijn doen. Bij een keelontsteking kan de koude lucht die de keel droogmaakt veel pijn veroorzaken en bij ontstoken amandelen hebben mensen soms het gevoel dat bij er bij elke ademhaling spelden in hun keel prikken. Maar het zijn niet altijd rechtstreekse oorzaken uit het luchtwegenstelsel die voor pijn bij het ademhalen verantwoordelijk zijn.
Bij een letsel elders in het lichaam kan het ademen pijn gaan doen door de beweging die de ademhaling veroorzaakt. Gekneusde ribben zijn hier een goed voorbeeld van. Bij de ademhaling zet de borstkas op en achter de ribben zetten de longen uit om zich met de binnenkomende lucht te vullen. Door deze normaal gesproken niet eens merkbare actie wordt er tegen de ribben gedrukt wat een hevige pijn veroorzaakt waardoor men automatisch de adem inhoudt. De ademhaling wordt verstoord omdat ook in dit geval ademhalen pijn doet.