Op het moment dat de keelamandelen (die in de medische wetenschap ook tonsillen worden genoemd) ontstoken raken dan spreekt men van de aandoening tonsillitis. In de volksmond wordt tonsillitis echter meestal gewoon keelontsteking genoemd.
Bij een ontstoken keel zullen de keelamandelen op gaan zwellen en er rood uitzien. In een aantal gevallen ontstaan er zelfs witte blaasje op de amandelen. Deze blaasje kunnen soms zelfs gevuld zijn met pus waardoor een wit kopje zichtbaar is.
De veroorzaker van een keelontsteking is meestal een virus maar ook de streptokokkenbacterie kan eveneens de boosdoener zijn. De behandeling die een arts zal gaan inzetten is afhankelijk van de veroorzaker van de keelontsteking. Is het virus de aanstichter van de keelontsteking dan zal in de meeste gevallen een afwachtende houding worden aangenomen. Bij een infectie die door een bacterie wordt veroorzaakt zal de patiënt gedurende een week een antibioticum moeten gebruiken dat via de orale weg (dus via de mond) dient te worden toegediend.
Een keelontsteking zorgt niet alleen voor pijn in de keel maar eveneens voor problemen met slikken en soms met praten. Toch is het aan te raden zoveel mogelijk warme dranken zoals thee en bouillon te drinken en op snoepjes of dropjes te zuigen om de keel te verzachten. Zogenaamde wondermiddeltjes die in de handel verkrijgbaar zijn doen doorgaans niet meer of minder dan deze maatregelen kunnen doen.
Heeft men steeds weer last van een keelontsteking dan kan een arts besluiten tot een tonsillectomie ofwel het operatief verwijderen van de keelamandelen.