Met een condensatieketel wordt een soort verwarmingsketel bedoeld welke kan worden gestookt op aardgas of op stookolie en wordt eveneens als een Hoog Rendement ketel of een HR-ketel aangeduid. Het voordeel van het gebruik van een condensatieketel in vergelijking tot een ouderwetse verwarmingsketel is dat er een hoger rendement behaald kan worden door de condensatieketel doordat deze gebruik maakt van de waterdamp in de rookgassen om warmte uit te halen en deze in te zetten bij de verwarming van de woning of de verwarming van het water uit de kraan.
Het koude water dat terug wordt gevoerd naar de condensatieketel komt in een warmtewisselaar terecht waar het vervolgens voor zal worden verwarmd waarbij gebruik wordt gemaakt van de warmte van de rookgassen. Door deze warmte zal de, in de rookgassen voorkomende, waterdamp gaan condenseren. Gedurende het condensatieproces zal dan de warmte vrijkomen welke vervolgens gebruikt kan worden voor het voorverwarmen van het teruggeleide water.
Door van het condensatieproces gebruik te maken is het wel nodig dat een condensatieketel is uitgerust met een afvoer voor de ontstane waterdamp. De hoeveelheid waterdamp welke ontstaat heeft alles te maken met de soort brandstof die er wordt gebruikt. Zo zal een condensatieketel die op gas werkt per kubieke meter brandstof anderhalve liter waterdamp produceren tegen slechts één liter waterdamp wanneer een condensatieketel met stookolie wordt gestookt. Vanwege de veiligheid zijn alle toestellen uitgerust met een vlambeveiliging. Het voornaamste voordeel van het gebruik van zo’n beveiliging is dat er geen gasgebrekbeveiliging gebruikt hoeft te worden.