In België kent men geen schoolplicht, dit betekend niet dat kinderen niet leerplichtig zijn. De kinderen mogen in België onderwezen door hun eigen ouders. Zij krijgen dezelfde lessen als men op school krijgt, de kinderen moeten toetsen afleggen en hun scores worden bijgehouden. Er zijn voor- en tegenstanders tegen dit systeem. Kinderen zouden nooit een diploma kunnen halen. Er is geen overzicht op de leertijden en kinderen leren niet sociaal om te gaan me anderen. Anderen zijn het geweld op de scholen zat, zijn het niet eens met het leersysteem of willen hun kinderen beschermen tegen bijvoorbeeld pesten. Voor weer anderen is het gebrek aan schoolplicht een uitkomst omdat zij vaker kunnen reizen of op vakantie kunnen gaan in het veel goedkopere voor- en naseizoen.
In Nederland staat leerplicht gelijk aan schoolplicht. Ouders zijn verplicht om de kinderen in te schrijven en ervoor te zorgen dat ze daadwerkelijk op school aanwezig zijn. Deze leer- en schoolplicht duurt van vijf tot achttien jaar. Slechts in heel speciale gevallen kan men vrijstelling krijgen voor een bepaalde periode onder bepaalde voorwaarden. Normaal gesproken kan men de kinderen buiten de vakanties om, met een geldige reden tien dagen thuishouden, daarna gaat de schoolplicht weer in. Voor uitzonderlijke gevallen kan vrijstelling worden verleent door de minister van onderwijs. In Nederland heeft men al vaak geprobeerd deze schoolplichtwet aan te vechten. Tot nu toe is dit nog niet gelukt, zelfs ouders met een onderwijsakte in bezit mogen hun eigen kinderen niet thuis of elders onderwijzen.