Iemand kan onvruchtbaar zijn geworden om diverse redenen. In ongeveer dertig procent van alle gevallen ligt de oorzaak van onvruchtbaarheid bij de man (andrologische factor), in dertig procent van de gevallen bij de vrouw, en in weer dertig procent van de gevallen bij beide partners. In slechts tien procent van alle onvruchtbaarheidgevallen wordt de oorzaak nooit duidelijk. In dit geval spreken medici van idiopathische subfertiliteit (onbegrepen onvruchtbaarheid).
Een aantal factoren kunnen er toe bijdragen dat men niet of minder vruchtbaar wordt zoals cafeïne, alcohol, roken, medicijnen, drugs, koorts, seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA), onder- of overgewicht bij een vrouw, stress, overmatig sporten, werken met straling of schadelijke stoffen, langdurig aan het verkeer deelnemen en een verstoord dagritme door bijvoorbeeld werken in ploegendiensten.
Cafeïne heeft bij mannen en vrouwen een nadelige uitwerking op de vruchtbaarheid. Wanneer men veel hiervan binnen krijgt is de kans op een zwangerschap duidelijk kleiner. Alcohol heeft bij mannen een nadelig effect op de kwaliteit van hun sperma, bij een vrouw wordt eveneens de kans om zwanger te worden behoorlijk kleiner. Medicijnen en drugs kunnen daarnaast de aanmaak van zaadcellen remmen en de eisprong vertragen maar ook behandelingen als chemotherapie kan de zaadkwaliteit nadelig beïnvloeden.
Bij een man kan koorts van meer dan 38 graden Celsius de spermakwaliteit tot wel drie maanden na de koortsperiode negatief beïnvloeden. Bij een vrouw speelt daarentegen het gewicht een belangrijke rol bij de vruchtbaarheid. Te laag gewicht evenals overgewicht verstoord haar menstruatiecyclus en eisprong waardoor de kans op een zwangerschap kleiner wordt.