De meest bekende oorzaken van kortademigheid zijn een aandoening aan de luchtwegen en de longen, ziekte van het strottenhoofd en de stembanden. Ook hartproblemen kunnen kortademigheid veroorzaken. Bijna alle aandoeningen kunnen in zowel een acute als ook langzaam toenemende vorm voorkomen. Bij een acute vorm is acute hulp belangrijk, de langzaam toenemende vorm is in het begin vaak niet merkbaar, de kortademigheid bouwt steeds verder op. De oorzaak is in de meeste gevallen een sluipende ziekte die steeds meer energie wegneemt. Infecties aan de luchtwegen hoeven niet altijd problemen van kortademigheid te geven.
Meestal hebben problemen met kortademigheid hun oorzaak liggen in het luchtwegenstelsel, vooral de longen kunnen veel aandoeningen hebben die dit veroorzaken, longontsteking, embolie, klaplong. Maar ook chronische longaandoeningen zoals bronchitis, astma, longemfyseem kunnen kortademigheid veroorzaken. De meest gevaarlijke aandoening, longkanker kan wel kortademigheid als gevolg hebben maar heeft dit niet altijd.
Ook het hart kent beiden vormen, bij een hartinfarct heeft men vaak acute kortademigheid en bij hart falen langzaam toenemende kortademigheid. Andere oorzaken van kortademigheid kunnen een wespensteek in de keel zijn, bloedarmoede of een storing in het zenuwstelsel. Is men kortademig zonder de oorzaak te weten dan is onderzoek noodzakelijk. Buiten adem zijn, of naar lucht happen na inspanning is geen kortademigheid. Ouderen schuiven een artsenbezoek vaak aan de kant omdat ze immers een dagje ouder zijn en geen conditie meer hebben, kortademigheid heeft echter niets met leeftijd of conditie te maken er is altijd een lichamelijk oorzaak die liefst zo snel mogelijk ontdekt moet worden.